دیسک کمر یکی از مهم‌ترین اجزای ساختاری بدن انسان به شمار می‌رود که نقش بسزایی در حفظ تحرک انعطاف‌پذیری و سلامت ستون فقرات دارد بسیاری از مشکلاتی که در ناحیه پایین کمر به وجود می‌آید ناشی از آسیب یا بیرون‌زدگی دیسک‌های بین‌مهره‌ای است در گذشته برای درمان این عارضه از جراحی‌های باز و پیچیده استفاده می‌شد اما امروزه با پیشرفت فناوری پزشکی روش‌های نوینی چون آندوسکوپی دیسک کمر پا به میدان گذاشته‌اند
در این مقاله از دکتر صنعت کار، به‌طور جامع به بررسی روش آندوسکوپی دیسک کمر می‌پردازیم در ابتدا با ساختار دیسک و علل آسیب آن آشنا می‌شویم سپس نحوه انجام آندوسکوپی مراحل آماده‌سازی بیمار مراقبت‌های بعد از عمل و مزایای این روش نسبت به جراحی‌های سنتی را مورد تحلیل قرار می‌دهیم همچنین به موارد استفاده از این روش معایب احتمالی و توصیه‌های مرتبط برای بیماران خواهیم پرداخت و در نهایت نیز جمع‌بندی مفصلی از این شیوه درمانی ارائه می‌گردد
ساختار دیسک کمر و علت آسیب آن
ستون فقرات انسان از تعدادی مهره تشکیل شده است که بین آن‌ها دیسک‌هایی نرم و انعطاف‌پذیر قرار گرفته‌اند این دیسک‌ها نقش ضربه‌گیر دارند و باعث می‌شوند فشارهای وارد بر ستون فقرات در هنگام حرکت ایستادن یا نشستن به‌صورت متعادل پخش شود هر دیسک از دو بخش اصلی تشکیل شده است یک بخش خارجی که حالت حلقه‌ای و فیبری دارد و یک بخش مرکزی که ژله‌ای و نرم‌تر است
با گذشت زمان یا بر اثر فشار بیش از حد دیسک ممکن است دچار آسیب پارگی یا بیرون‌زدگی شود این اتفاق معمولاً منجر به فشرده شدن اعصاب مجاور و بروز درد در ناحیه کمر باسن یا پاها می‌شود از جمله عواملی که در بروز آسیب به دیسک کمر نقش دارند می‌توان به افزایش سن حرکات ناگهانی بلند کردن اجسام سنگین نشستن طولانی‌مدت وضعیت نامناسب بدن در هنگام کار یا رانندگی و حتی عوامل ژنتیکی اشاره کرد
آندوسکوپی دیسک کمر چیست؟
آندوسکوپی دیسک کمر یک روش کم‌تهاجمی برای درمان بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک در ناحیه کمری است در این روش به‌جای باز کردن کامل ناحیه کمر تنها یک برش بسیار کوچک روی پوست ایجاد می‌شود و از طریق آن یک لوله نازک به نام آندوسکوپ وارد فضای بین مهره‌ای می‌شود این آندوسکوپ دارای دوربین و منبع نور است که تصاویر دقیقی از ناحیه دیسک را به پزشک منتقل می‌کند پزشک با استفاده از این تصاویر و ابزارهای ظریف دیگر می‌تواند بخش آسیب‌دیده دیسک را اصلاح یا خارج کند بدون آن‌که به بافت‌های اطراف آسیبی وارد شود
مراحل انجام آندوسکوپی دیسک کمر
در مرحله نخست بیمار باید تحت بررسی‌های اولیه قرار گیرد که معمولاً شامل معاینات فیزیکی و انجام تصویر‌برداری‌هایی مانند ام آر آی یا سی تی اسکن است پس از تأیید ضرورت انجام آندوسکوپی پزشک بیمار را برای روز عمل آماده می‌کند بیمار معمولاً باید ناشتا باشد و داروهایی را که مصرف می‌کند به پزشک اطلاع دهد
در روز عمل بیمار روی تخت مخصوص قرار گرفته و محل ورود آندوسکوپ به‌طور دقیق علامت‌گذاری می‌شود سپس بی‌حسی موضعی یا در برخی موارد بی‌هوشی سبک اعمال می‌گردد با استفاده از دستگاه تصویربرداری پزشک مسیر ورود را بررسی کرده و برش کوچکی روی پوست ایجاد می‌کند
آندوسکوپ از طریق این برش وارد بدن می‌شود و تصاویر دقیقی از دیسک و ریشه‌های عصبی به نمایش درمی‌آید پزشک بخش بیرون‌زده یا آسیب‌دیده دیسک را شناسایی کرده و با استفاده از ابزار مخصوص آن را خارج یا اصلاح می‌کند پس از اتمام عمل آندوسکوپ خارج شده و محل برش پانسمان می‌شود نیاز به بخیه‌های عمیق یا بستری طولانی وجود ندارد و معمولاً بیمار همان روز یا روز بعد مرخص می‌شود
مزایای آندوسکوپی دیسک کمر
این روش دارای مزایای بسیاری نسبت به جراحی باز است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- آندوسکوپی باعث کاهش چشمگیر درد بعد از عمل می‌شود زیرا آسیب کمتری به بافت‌های اطراف وارد می‌گردد
- مدت زمان بستری در بیمارستان بسیار کوتاه است و بیمار می‌تواند به سرعت به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد
- خطر عفونت و خونریزی در این روش بسیار پایین‌تر از روش‌های سنتی است زیرا برش ایجاد شده بسیار کوچک است
- نیازی به برداشتن بخشی از استخوان مهره‌ها وجود ندارد و ساختار طبیعی ستون فقرات حفظ می‌شود
- بازگشت به کار و زندگی عادی بسیار سریع‌تر رخ می‌دهد و بیمار دوران نقاهت کوتاه‌تری را تجربه می‌کند
- دقت پزشک در درمان ناحیه آسیب‌دیده بیشتر است چون تصاویر زنده و دقیق از درون بدن در اختیار او قرار دارد
چه کسانی می‌توانند آندوسکوپی دیسک کمر انجام دهند
این روش برای بیمارانی مناسب است که دچار فتق دیسک کمری بوده و علائمی مانند درد شدید بی‌حسی یا گزگز در پاها و ناتوانی در انجام فعالیت‌های عادی دارند
همچنین افرادی که به درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی یا دارو پاسخ نداده‌اند و همچنان علائم شدیدی دارند می‌توانند گزینه مناسبی برای انجام این روش باشند
افرادی که نمی‌توانند به دلایل خاص پزشکی تحت جراحی باز قرار گیرند مانند بیماران قلبی یا سالمندان نیز از این روش بهره می‌برند
همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات درباره درمان درد کمر بدون جراحی روی لینک کلیک کنید.
مراقبت‌های بعد از آندوسکوپی دیسک کمر
بیمار پس از انجام آندوسکوپی باید مدتی استراحت کند و از انجام فعالیت‌های سنگین یا بلند کردن اجسام خودداری نماید استفاده از کمربند طبی در روزهای نخست توصیه می‌شود تا فشار زیادی به ناحیه عمل وارد نشود
برنامه فیزیوتراپی و تمرین‌های سبک ورزشی که توسط پزشک تجویز می‌شود باید به‌طور منظم انجام شود تا عضلات کمر تقویت شده و از بازگشت درد جلوگیری شود
تغذیه مناسب خواب کافی و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی نیز از عوامل مهم در تسریع روند بهبودی هستند
عوارض احتمالی آندوسکوپی دیسک کمر
اگرچه این روش ایمن محسوب می‌شود اما ممکن است با عوارضی نیز همراه باشد که البته اغلب نادر و قابل کنترل هستند این عوارض ممکن است شامل درد موضعی تورم جزئی عفونت در محل برش یا بازگشت علائم در آینده باشند
در موارد بسیار نادر ممکن است آسیب به ریشه عصبی یا نیاز به تکرار عمل وجود داشته باشد اما این موارد در صورت انتخاب صحیح بیمار و مهارت پزشک به حداقل می‌رسند
مقایسه با جراحی سنتی
در جراحی‌های باز نیاز به ایجاد برش‌های بزرگ برداشت بخشی از استخوان و کنار زدن عضلات وجود دارد که این موارد باعث درد بیشتر عفونت بالاتر و زمان نقاهت طولانی‌تر می‌شود در حالی‌که در آندوسکوپی تمامی این موارد به حداقل می‌رسد
از نظر زیبایی نیز این روش برتری دارد چرا که تنها با یک برش کوچک انجام می‌شود و جای زخم بزرگی به جا نمی‌گذارد همچنین هزینه کلی این روش در بسیاری از موارد کمتر از جراحی باز است زیرا نیازی به بستری طولانی در بیمارستان ندارد
نتیجه‌گیری
آندوسکوپی دیسک کمر یک روش نوین و پیشرفته در درمان اختلالات دیسک کمری به شمار می‌رود که توانسته جایگزین مناسبی برای جراحی‌های باز و پرریسک باشد این روش با ایجاد کمترین آسیب به بافت‌های اطراف و دقت بالا در درمان ناحیه آسیب‌دیده مزایای متعددی برای بیماران به همراه دارد
افرادی که از درد مزمن کمر رنج می‌برند و به درمان‌های دارویی یا فیزیوتراپی پاسخ نداده‌اند می‌توانند با مشورت پزشک متخصص از این روش بهره‌مند شوند همچنین رعایت مراقبت‌های قبل و بعد از عمل نقش مهمی در موفقیت درمان ایفا می‌کند
با توجه به سرعت بالای بهبودی کاهش درد کوتاه بودن دوران نقاهت و کم‌هزینه بودن این روش می‌توان گفت آندوسکوپی دیسک کمر گامی مهم در جهت ارتقاء کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فتق دیسک کمری به شمار می‌رود
