یکی از روش های نوین و امیدوارکننده که در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از متخصصان پوست و مو قرار گرفته است تزریق سلولهای بنیادی برای ریزش مو است این رویکرد با بهره‌گیری از توانایی منحصر به فرد سلول های بنیادی در بازسازی و تحریک رشد سلولی تلاش می کند تا فولیکول های موی آسیب دیده را فعال کرده و رشد طبیعی مو را از سر بگیرد در این مقاله از دکتر صنعت کار، به صورت جامع و تشریحی به بررسی مفصل این روش پرداخته می شود تا با درک بهتر از فرآیند علمی، اثرگذاری، مزایا ،معایب و نتایج بالینی آن بتوان ارزیابی دقیق تری از نقش آن در درمان ریزش مو به دست آورد.
ریزش مو یکی از مشکلات شایع و آزاردهنده در میان افراد با سنین و جنسیت های گوناگون است که می تواند تأثیر عمیقی بر اعتماد به نفس و کیفیت زندگی افراد بگذارد عوامل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی تغذیه نامناسب استرس بیماری های زمینه ای و مسائل ژنتیکی می توانند موجب نازک شدن تدریجی تارهای مو و در نهایت طاسی شوند روش های متعددی برای مقابله با این پدیده پیشنهاد شده اند که از جمله آن ها می توان به استفاده از داروهای موضعی و خوراکی پیوند مو لیزردرمانی مزوتراپی و روش های خانگی اشاره کرد با این حال بسیاری از این روش ها یا اثربخشی محدودی دارند یا در برخی افراد به خوبی پاسخ نمی دهند.
سلول های بنیادی چیستند و چرا برای درمان ریزش مو استفاده می شوند؟
سلول های بنیادی نوعی از سلول های زنده بدن هستند که توانایی تبدیل به انواع سلول های تخصصی مانند سلول های پوستی عضلانی عصبی و فولیکولی را دارند این سلول ها در مراحل اولیه جنینی به فراوانی یافت می شوند اما در بدن بزرگسال نیز برخی از انواع آن از جمله سلول های بنیادی بافت چربی مغز استخوان و خون محیطی موجود هستند در زمینه درمان ریزش مو سلول های بنیادی می توانند به احیای سلول های بنیادی بومی فولیکول مو کمک کرده و شرایط مناسب را برای رشد مجدد مو فراهم کنند
علت اصلی استفاده از این سلول ها در درمان ریزش مو آن است که بیشتر انواع طاسی به دلیل کاهش فعالیت سلول های بنیادی موجود در پایه فولیکول ها اتفاق می افتد زمانی که این سلول ها غیرفعال می شوند فولیکول قدرت تولید تار موی جدید را از دست می دهد یا موی بسیار نازکی تولید می کند سلول های بنیادی با بازگرداندن این فعالیت و بهبود محیط فولیکولی موجب رشد موهای سالم و قوی تر می شوند
فرآیند علمی و عملی تزریق سلول های بنیادی برای مو
فرآیند درمان ریزش مو با استفاده از سلول های بنیادی معمولاً با استخراج این سلول ها از بدن خود فرد آغاز می شود در بیشتر موارد از بافت چربی زیرپوستی برای این کار استفاده می شود زیرا این بافت سرشار از سلول های بنیادی است این سلول ها پس از استخراج در شرایط آزمایشگاهی تصفیه و غلیظ می شوند تا آماده تزریق به پوست سر گردند در برخی موارد به جای استفاده مستقیم از سلول ها از مواد ترشح شده توسط آن ها که به آن ها فاکتورهای رشد گفته می شود نیز استفاده می شود
در مرحله بعد محلول آماده‌سازی‌شده در نواحی خاص پوست سر که دچار کم‌پشتی یا ریزش مو شده اند به صورت میکروتزریق وارد لایه های زیرین پوست می شود این تزریق ها در عمق مشخصی از پوست انجام می شوند تا سلول ها در نزدیک‌ترین فاصله به فولیکول های مو قرار گیرند پس از ورود سلول های بنیادی به پوست آن ها شروع به ترشح فاکتورهای رشد بازسازی بافتی تحریک سلول های فولیکولی و فعال‌سازی چرخه رشد مو می کنند
اثرگذاری سلول های بنیادی بر فولیکول مو
سلول های بنیادی با چندین مکانیسم متفاوت بر رشد مو تأثیر می گذارند نخست اینکه آن ها با ترشح عوامل تحریک کننده رشد موجب تقویت فعالیت سلول های موجود در فولیکول مو می شوند این موضوع می تواند منجر به افزایش طول فاز رشد مو که به آن فاز آناژن گفته می شود گردد همچنین سلول های بنیادی باعث افزایش خونرسانی موضعی شده و تغذیه بهتر فولیکول ها را فراهم می آورند
افزون بر این این سلول ها قادرند به تحریک سلول های غیرفعال یا نیمه‌فعال در ناحیه فولیکولی بپردازند و حتی در برخی موارد موجب تولید سلول های جدید فولیکولی شوند که این امر در احیای نواحی طاس یا بسیار کم‌پشت بسیار مؤثر است نکته مهم در این روش آن است که درمان معمولاً با الگوی طبیعی رشد مو همراه است و برخلاف برخی روش های مصنوعی مانند کاشت مو نتایج آن کاملاً طبیعی به نظر می رسد
کاربردهای متنوع تزریق سلول های بنیادی در انواع مختلف ریزش مو
این روش می تواند در انواع مختلف ریزش مو مورد استفاده قرار گیرد از جمله آن ها می توان به ریزش موی هورمونی یا آندروژنتیک که شایع ترین نوع طاسی به ویژه در مردان است اشاره کرد همچنین در موارد ریزش موی ناشی از استرس شیمی درمانی بیماری های خودایمنی مانند آلوپسی آره آتا یا حتی ریزش مو در زنان پس از زایمان نیز اثربخشی این روش مورد بررسی قرار گرفته و نتایج مثبت داشته است
در برخی موارد تزریق سلول های بنیادی می تواند به عنوان درمان مکمل پس از کاشت مو استفاده شود تا موجب بهبود تراکم موهای کاشته شده افزایش قدرت رشد فولیکول ها و ترمیم بهتر پوست سر گردد همچنین در افرادی که هنوز کاندیدای مناسبی برای پیوند مو نیستند یا دچار کم‌پشتی زودرس شده اند این روش می تواند به تعویق افتادن نیاز به جراحی کمک کند
مزایای تزریق سلول های بنیادی برای درمان ریزش مو
یکی از مهم ترین مزایای تزریق سلولهای بنیادی برای ریزش مو آن است که از سلول های بدن خود فرد استفاده می شود که این موضوع احتمال بروز واکنش ایمنی را به شدت کاهش می دهد همچنین این درمان غیرتهاجمی بوده و برخلاف روش هایی مانند پیوند مو نیازی به ایجاد برش یا بخیه ندارد
مدت زمان بهبودی پس از تزریق بسیار کوتاه است و معمولاً فرد می تواند فعالیت های عادی خود را در همان روز یا روز بعد از سر بگیرد علاوه بر آن اثربخشی طبیعی و تدریجی این روش موجب می شود که تغییرات ظاهر مو به آرامی و بدون جلب توجه شدید رخ دهند که برای بسیاری از افراد از نظر روانی و اجتماعی مطلوب است
محدودیت ها و معایب احتمالی این روش
با وجود تمامی مزایا تزریق سلول های بنیادی برای ریزش مو نیز محدودیت هایی دارد این درمان نیازمند تجهیزات پیشرفته و تیم پزشکی آموزش دیده است که ممکن است در همه مراکز درمانی موجود نباشد همچنین به دلیل پیچیدگی مراحل آماده‌سازی سلول ها هزینه نهایی درمان نسبت به برخی روش های دیگر بالاتر است
در مواردی که فولیکول های مو به طور کامل از بین رفته باشند و پوست سر به حالت صاف و براق درآمده باشد اثربخشی این روش کاهش می یابد زیرا در این شرایط سلول های بنیادی محلی برای اثرگذاری ندارند همچنین پاسخ به درمان در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است برخی افراد نیاز به چند دوره تزریق داشته باشند تا نتایج مطلوب حاصل گردد
مراقبت های قبل و بعد از تزریق
پیش از شروع درمان نیاز است که فرد تحت بررسی کامل پزشکی قرار گیرد تا علت ریزش مو نوع آن و وضعیت کلی سلامت ارزیابی شود پس از تزریق نیز رعایت برخی نکات ضروری است از جمله پرهیز از شست‌وشوی سر تا چند ساعت پس از تزریق خودداری از مصرف داروهای ضد التهابی بدون تجویز پزشک و اجتناب از نور مستقیم آفتاب بر روی پوست سر
همچنین توصیه می شود که فرد از رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و پروتئین استفاده کند و از مصرف دخانیات و الکل پرهیز نماید زیرا این عوامل می توانند روند ترمیم و رشد مو را کند کنند
نتیجه گیری
تزریق سلولهای بنیادی برای ریزش مو روشی پیشرفته و نوین است که با تکیه بر توانایی های طبیعی بدن در بازسازی بافت ها می تواند نقش مؤثری در بازگرداندن رشد طبیعی مو ایفا کند این روش به ویژه در مراحل اولیه ریزش مو یا در افرادی که هنوز گزینه مناسبی برای کاشت مو نیستند می تواند بسیار مفید باشد
مزایایی مانند عدم نیاز به جراحی استفاده از سلول های خود فرد بازسازی طبیعی فولیکول ها و مدت زمان کوتاه بهبودی موجب شده اند که این روش به یکی از گزینه های محبوب در درمان ریزش مو تبدیل شود با این حال برای کسب بهترین نتیجه لازم است که درمان در مراکز معتبر توسط تیم پزشکی مجرب و پس از بررسی دقیق علت ریزش مو انجام شود
در آینده با پیشرفت فناوری های زیستی و تکمیل مطالعات بالینی انتظار می رود که این روش جایگاه برجسته تری در درمان طاسی و بازگرداندن زیبایی طبیعی موها به دست آورد و به عنوان یکی از موثرترین درمان های بازسازی مو شناخته شود
