در این مقاله از دکتر صنعت کار، قصد داریم به طور مفصل و تشریحی به بررسی روش پی آر پی زانو بپردازیم و ضمن معرفی مکانیسم عملکرد آن به مزایا مراحل انجام مراقبت‌های پس از تزریق و نیز موارد استفاده و محدودیت‌های این روش اشاره کنیم همچنین سعی می‌کنیم تا با زبانی ساده و روان راهنمای جامعی در اختیار مخاطبان قرار دهیم تا در صورت نیاز بتوانند تصمیمی آگاهانه برای درمان مشکلات زانو اتخاذ نمایند.
در سال‌های اخیر توجه به روش‌های درمانی غیرجراحی و کم‌تهاجمی به طور قابل توجهی افزایش یافته است چرا که بسیاری از بیماران از عوارض جراحی و دوره نقاهت طولانی آن هراس دارند یکی از این روش‌های نوین و امیدوارکننده درمان با پلاسمای غنی از پلاکت یا همان پی آر پی است که به ویژه در درمان مشکلات مزمن زانو از قبیل آرتروز تاندونیت یا آسیب‌های ناشی از ورزش به کار گرفته می‌شود این روش با تکیه بر توانایی طبیعی بدن در بازسازی بافت‌ها و تحریک فرآیندهای ترمیمی نقش مهمی در کاهش درد افزایش دامنه حرکتی و بهبود کیفیت زندگی ایفا می‌کند
پی آر پی زانو چیست؟
پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی یک فرآورده خونی است که از خون خود فرد تهیه می‌شود در این روش پس از گرفتن مقدار مشخصی از خون بیمار آن را در دستگاهی به نام سانتریفیوژ قرار می‌دهند تا با چرخش سریع اجزای مختلف خون از یکدیگر جدا شوند نتیجه این فرآیند جداسازی پلاسمای غنی از پلاکت از سایر اجزای خون است که به صورت مایع زرد رنگی حاوی غلظت بالایی از پلاکت‌ها به دست می‌آید این پلاکت‌ها دارای فاکتورهای رشد و پروتئین‌هایی هستند که می‌توانند روند ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده را سرعت بخشند
تزریق این ماده به مفصل زانو موجب تحریک سلول‌های بنیادی و دیگر عوامل ترمیمی در ناحیه می‌شود که در نتیجه آن تولید سلول‌های غضروفی افزایش می‌یابد التهاب کاهش پیدا می‌کند و فرایند بازسازی بافت‌ها آغاز می‌شود به همین دلیل این روش به عنوان یک درمان بازسازی‌کننده شناخته می‌شود و با درمان‌های صرفا تسکینی تفاوت دارد
موارد کاربرد پی آر پی در درمان زانو
درمان با پی آر پی به ویژه برای بیمارانی مناسب است که از مشکلات مزمن زانو رنج می‌برند از جمله شایع‌ترین موارد استفاده از این روش می‌توان به آرتروز زانو در مراحل ابتدایی و میانی اشاره کرد در این موارد پی آر پی می‌تواند با کاهش التهاب و تقویت ترمیم بافتی موجب کاهش درد و افزایش حرکت مفصل شود
همچنین در آسیب‌های ورزشی مانند کشیدگی یا پارگی جزئی رباط‌ها یا تاندون‌ها نیز کاربرد دارد علاوه بر این در شرایطی مانند بورسیت زانو سندروم درد پاتلوفمورال و صدمات منیسک نیز ممکن است این روش به عنوان درمان کمکی مؤثر باشد
مراحل انجام پی آر پی زانو
در ابتدا پزشک معاینات دقیق بالینی و گاهی تصویربرداری را انجام می‌دهد تا از مناسب بودن پی آر پی برای شرایط بیمار اطمینان حاصل کند سپس فرایند درمان طی مراحلی انجام می‌شود
نخست از بیمار مقدار مشخصی خون گرفته می‌شود این مقدار معمولا معادل چند ویال است سپس خون در دستگاه سانتریفیوژ قرار داده می‌شود تا اجزای آن جدا شوند در پایان پلاسمای غنی از پلاکت جدا شده و آماده تزریق می‌شود
پزشک این مایع را با استفاده از سرنگ مخصوص به داخل مفصل زانو تزریق می‌کند ممکن است در حین تزریق از سونوگرافی نیز برای هدایت دقیق‌تر استفاده شود این فرآیند معمولا بدون نیاز به بیهوشی انجام می‌شود و تنها از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود
نحوه تأثیر پی آر پی بر مفصل زانو
پلاکت‌ها حاوی فاکتورهایی هستند که پس از فعال شدن در محل تزریق باعث جذب سلول‌های بنیادی تحریک ساخت کلاژن کاهش التهاب و تسریع در بازسازی غضروف می‌شوند این فاکتورها همچنین با تحریک رگ‌سازی جدید و تغذیه بهتر ناحیه آسیب‌دیده موجب بهبود عملکرد مفصل می‌شوند
در موارد آرتروز این روش می‌تواند فرسایش غضروف را کاهش دهد در آسیب‌های لیگامانی یا تاندونی نیز بافت‌های نرم با سرعت بیشتری ترمیم می‌شوند و در نتیجه درد کاهش می‌یابد و عملکرد حرکتی زانو بهبود می‌یابد
مزایای استفاده از پی آر پی زانو
یکی از مهم‌ترین مزایای پی آر پی این است که از خون خود فرد استفاده می‌شود بنابراین خطر واکنش ایمنی عفونت یا انتقال بیماری‌های خونی بسیار پایین است همچنین این روش نسبت به جراحی کم‌تهاجمی بوده و به دوره نقاهت طولانی نیاز ندارد
پی آر پی همچنین یک درمان طبیعی به شمار می‌رود و برخلاف داروهای شیمیایی اثرات جانبی گسترده‌ای ندارد از سوی دیگر نتایج مطالعات بالینی نشان داده‌اند که استفاده از پی آر پی می‌تواند منجر به کاهش نیاز به داروهای ضد درد یا حتی جراحی در آینده شود
همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات درباره تزریق PRP برای درد مفاصل روی لینک کلیک کنید.
مراقبت‌های بعد از تزریق پی آر پی زانو
پس از انجام تزریق پزشک ممکن است از بیمار بخواهد چند ساعت استراحت کند و از وارد کردن فشار به زانو خودداری نماید در روزهای ابتدایی بهتر است از حرکات سنگین خودداری شود و محل تزریق با کمپرس سرد خنک نگه داشته شود
همچنین ممکن است درد و تورم خفیفی ایجاد شود که معمولا طی چند روز برطرف می‌شود در این دوره استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی توصیه نمی‌شود چرا که ممکن است تأثیر پلاکت‌ها را کاهش دهد پزشک ممکن است حرکات فیزیوتراپی ملایمی را نیز تجویز کند تا روند بهبودی تسریع شود
چه کسانی گزینه مناسب برای پی آر پی زانو هستند؟
پی آر پی بیشتر برای افرادی مناسب است که دچار آسیب‌های زانو در مراحل ابتدایی یا میانی هستند و به دنبال روش‌های غیرجراحی برای کنترل درد و بهبود عملکرد زانو می‌گردند همچنین ورزشکارانی که دچار صدمات مزمن تاندونی یا لیگامانی هستند نیز می‌توانند از این روش بهره‌مند شوند
از سوی دیگر افرادی که دچار آرتروز پیشرفته هستند یا دچار تخریب شدید غضروف شده‌اند ممکن است پاسخ مناسبی به این روش ندهند همچنین بیماران دچار اختلالات خونی یا عفونت فعال باید پیش از تزریق توسط پزشک به دقت بررسی شوند
محدودیت‌ها و نکات مهم در مورد پی آر پی زانو
اگرچه پی آر پی روش امیدوارکننده‌ای است اما نباید آن را به عنوان معجزه‌ای قطعی در نظر گرفت نتیجه درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله شدت آسیب وضعیت عمومی بیمار تغذیه و نحوه مراقبت پس از درمان
همچنین ممکن است برای کسب نتیجه بهتر نیاز به چند مرحله تزریق وجود داشته باشد و فاصله میان تزریقات باید تحت نظر پزشک باشد از دیگر نکات مهم آن است که همواره این روش باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا از بروز عوارض جلوگیری گردد
نتیجه‌گیری
درمان با پی آر پی زانو یک روش نوین و کارآمد در حوزه درمان مشکلات مفصلی و تاندونی محسوب می‌شود که با بهره‌گیری از توانایی‌های ترمیمی بدن خود فرد روند بازسازی بافت‌ها را تسریع می‌کند این روش به عنوان گزینه‌ای مؤثر برای بیمارانی که به دنبال روش‌های غیرجراحی و طبیعی هستند شناخته می‌شود
مزایای این روش از جمله کاهش درد بهبود عملکرد کاهش نیاز به جراحی و دوره نقاهت کوتاه موجب شده‌اند تا مورد توجه روزافزون بیماران و پزشکان قرار گیرد البته مانند هر روش درمانی دیگر این روش نیز محدودیت‌ها و شرایط خاص خود را دارد و برای تصمیم‌گیری صحیح باید مشاوره تخصصی انجام شود
با رعایت توصیه‌های پزشک و پیروی از برنامه‌های توانبخشی می‌توان از مزایای این روش بهره‌مند شد و گامی مؤثر در جهت بهبود کیفیت زندگی بیماران برداشت.
